بیگم تاج زهره برزکی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 14

حاجيه خانم بيگم تاج زهره برزكى، مادر مكرمه‏ى شهيدان؛ »حسين«، »على محمد« و »احمد« ميرزايى برزكى( سال 1313 در »برزوك« از توابع كاشان به دنيا آمد. پدرش »عباس زهره‏اى« جو، گندم و سيب‏زمينى مى‏كاشت. مادرش سكينه خاتون قالى و كرباس مى‏بافت تا كمك خرج همسرش باشد. قالى بافى را از پنج سالگى به »خانم تاج« آموخت، به اجبار و به اصرار. - بنشين روى تخت قالى و به دست‏هاى من نگاه كن كه چه طور گره مى‏زنم. بايد ياد بگيرى تا در آينده بتوانى از پس زندگى‏ات بربيايى. خانم تاج كه ابتدا دل به كار نمى‏داد، اندك اندك از نشستن كنار مادر و نفس به نفس او كار كردن، لذت برد. اتاق از دود چراغ موشى سياه شده بود. اما آن دو گاه تا نيمه‏هاى شب كار مى‏كردند و با فروش هر قالى، رونقى به زندگى مى‏بخشيدند. خانم تاج خيلى كم سن و سال بود كه پاى خواستگارها به خانه‏شان باز شد. »عباس« هر كسى را لايق شريك زندگى شدن دخترش نمى‏دانست، تا آن كه همسايه به خواستگارى آمد. - پدر رفتار على اصغر را ديده بود. مرد آرام و سر به زيرى بود. او قطعه زمينى داشت كه روى آن كار مى‏كرد. شانزده ساله بودم كه او به خواستگارى‏ام آمد و با مهريه چهار هزار تومان به عقدش درآمدم. عروسى‏مان خيلى ساده برگزار شد و من شدم عروس خانواده ميرزايى. خانم تاج در خانه همسرش هم دار قالى را علم كرد. گليم هم مى‏بافت و موقع برداشت محصول، با همسرش سر زمين مى‏رفت. - انگار همين ديروز بود. على اصغر سيب‏زمينى كاشته بود. من پا به ماه بودم، اما هر روز از صبح زود با هم مى‏رفتيم سر زمين و غروب برمى‏گشتيم. من كه بودم، او هم بهتر كار مى‏كرد. به همين خاطر نمى‏توانستم تنهاش بگذارم. آن روز دم غروب، دردم شروع شد. على اصغر زير بازوهام را گرفته بود. به سختى تا خانه آمدم. من را گذاشت و رفت سراغ »عمه نازنين« كه قابله روستا بود. او را آورد و طولى نكشيد كه دخترم »بتول« به دنيا آمد. حسين، على، ليلا، احمد، سعيد، مهدى و مسعود هم بعد از او به دنيا آمدند. خانم تاج دوران كودكى »حسين« را كه به ياد مى‏آورد، لبش به خنده مى‏نشيند و چين‏هاى عميق دور چشم‏هايش بيشتر مى‏شود. - بچه‏ام در عرض سه سال و نيم، دوره ابتدايى را تمام كرد. خيلى باهوش بود. كنارم مى‏نشست و قالى مى‏بافت. »حاج آقا موسوى« روحانى روستايمان شنيده بود كه حسين به خاطر نبود مدرسه راهنمايى مى‏خواهد ترك تحصيل كند. نگران بود كه استعداد حسين به هدر رود. ماه رمضان بود. براى افطار حاج‏آقا را نگه داشتيم و بعد از شام راجع به اين كه حسين هوش و حافظه خوبى دارد و مى‏تواند مرد موفقى باشد، حرف زد. حاج‏آقا موسوى اصرار داشت حسين را به كاشان بفرستند تا دروس حوزوى بخواند. خانم تاج كه نگران پسر بود، دلش رضا نمى‏داد. دندان بر لب گذاشت. - نمى‏شود. اين كه سنى ندارد. دور از خانواده، تو شهر، هزار بلا سرش مى‏آيد. حاج‏آقا موسوى با طمأنينه و آرام توضيح داد كه موفقيت و خوشبختى هر انسان به اين نيست كه فقط در كنار خانواده باشد. تحصيل و فراهم كردن زمينه‏هاى آن واجب‏تر است، حتى اگر دور از آغوش خانواده باشد. على اصغر در سكوت مى‏انديشيد و منتظر پاسخ همسرش بود. خانم تاج از شدت اضطراب سراپا گوش شده بود و حرف‏هاى مرد روحانى را مى‏شنيد. به رفتن حسين كه مى‏انديشيد، از همان لحظه براى او دلتنگ مى‏شد و مى‏خواست بلند شود و پسر را كه تو اتاق كنارى با خواهر و برادرهاش بازى مى‏كرد، ببويد و ببوسد. با اين حال براى پيشرفت او پذيرفت. حسين را در مدرسه »آيت‏الله يثربى« ثبت‏نام كردند. او رفت تا آن چه را تقدير براى او رقم زده بود، بيايد. دورى از او گر چه دشوار بود، اما قابل تحمل بود. حسين چهار سال در كاشان تحصيل كرد و پس از آن به حوزه علميه قم رفت. اعلاميه‏هاى امام خمينى را مى‏آورد و در مسجد براى مردم مى‏خواند. براى آن‏ها از افكار امام مى‏گفت. شعار مى‏داد. چنان پرشور و حال بود كه همه را به قيام وامى‏داشت. »مزينى« رئيس انجمن روستا كه از رابطان ساواك بود. حسين را تهديد مى‏كرد كه دست از سخنرانى بردارد و حسين بى‏هيچ كلامى فقط او را نگاه مى‏كرد. خانم تاج خانه را آب و جارو مى‏كرد كه سر و صدايى بلند شد. شنيد كه خواهرزاده مزينى با حسين درگير شده و سيلى محكمى توى گوش او نواخته است. جارو را گوشه حياط انداخت و چادر بر سر انداخت. مى‏دانست اين نيز نقشه مزينى است تا غرور حسين را بشكند، او را به مشاجره بكشاند و برايش پرونده درست كند. حسين توى خانه گفته بود كه »اين مرد هر كارى مى‏كند تا فعاليت من را متوقف كند.« بين راه، مردم با ديدن خانم تاج سكوت مى‏كردند. كنار مى‏رفتند و راه را باز مى‏كردند كه او رد شود. مى‏دانستند كه جان اوست و جان حسين. مگر مى‏شود او زنده باشد و كسى سيلى تو گوش پسرش بزند! خانم تاج به در خانه مزينى كه رسيد، در نيمه‏باز بود. خواست برود تو كه مكث كرد. به حكم ادب، با كف دست، در را كوبيد و تو رفت. پسر مزينى از جلو راهش دويد تو اتاق و پدر را صدا زد. در اتاق را باز كرد. مزينى زير كرسى لم داده بود و به قليان پك مى‏زد. دود آن فضاى اتاق را آكنده بود. مرد با ديدن او صاف نشست و به پشتى تكيه داد. - چه عجب از اين طرف‏ها. خانم تاج، غيظ كرده، قدمى پيش نهاد. - خجالت نمى‏كشى جوان‏ها را به جان هم مى‏اندازى! بار آخرت باشد كه سر راه حسين سبز مى‏شوى يا برايش دردسر درست مى‏كنى. اين دفعه را مى‏گذرم، اما دفعه بعد حسابت را خواهم رسيد. مى‏دانى كه هم دل من، هم دل بقيه اهل روستا از تو خون است. حرف مى‏زد، اما صدايش آن قدر بلند بود كه انگار فرياد مى‏كرد. مزينى نى قليان در دست و سرافكنده گوش مى‏داد. از خانه كه بيرون آمد، مردم را جلو در ديد. - چه شد؟ - نترسيدى با اين مردك ساواكى درافتادى؟ زنان روستايى بودند كه از ترس، دل در افتادن با مزينى را نداشتند. گفت: »نه كه نترسيدم. باهاش اتمام حجت كردم.« »صديقى« پيشكار مزينى بود كه هر اتفاقى مى‏افتاد، خبر آن را به خانم تاج يا على اصغر مى‏داد. - حواستان به حسين باشد. مزينى براش نقشه كشيده. گفته بود كه صداى حسين را كه در مسجد سخنرانى مى‏كرده، روى نوار ضبط كرده تا براى ساواك بفرستد. چند روز بعد »حاج محمد رضوى« را كه از دوستان حسين بود، دستگير كردند و به كاشان بردند. »حسام« برادر او و »حاج محمد صباغ« از اعضاء انجمن روستا بودند. مى‏دانستند اين اتفاق از كجا نشأت گرفته. به كاشان رفتند. تو اتاق رئيس شهربانى مشغول صحبت بودند كه كسى رئيس را صدا زد. او بيرون رفت. پرونده حاج محمد روى ميز بود. حاج حسام آن را باز كرد. همه شكايات به امضاء مزينى بود. حاج اصغر و خانم تاج، هر از گاهى ضرب شستى نشان او مى‏دادند تا از درافتادن با حسين و على محمد كه همه جا با برادرش بود، پرهيز كند. لب خانم تاج از يادآورى آن روزهاى پر تب و تاب به خنده مى‏نشيند. سر تكان مى‏دهد. - از اين آدم‏هاى كارشكن، خيلى زياد بودند، اما انقلاب پيروز شد. يك سال بعد هم على اصغر بر اثر سكته مغزى از دنيا رفت. با شروع جنگ، حسين به جبهه رفت. فروردين سال 1361 حتى براى عيد هم مرخصى نيامد. از نگرانى جانم به لب رسيده بود. دلم شور مى‏زد. گواهى بد مى‏داد. روز پنج‏شنبه بود. رفتم سراغ حاج آقا موسوى. تو مسجد بعد از نماز مغرب و عشا ايشان را ديدم. گفتم: هيچ خبرى از پسرم ندارم. دلتنگش هستم. نگرانم. گفت. ان شاء الله خير است. قرار شد سراغى از او بگيرد و خبر بدهد. باز دلم قرار نگرفت. رفتم زيارت »سراج الدين بن موسى بن جعفر«. گريه امانم نمى‏داد دست گرفتم به ميله‏هاى فولادى ضريح و اشك ريختم. مى‏خواستم بگويم آقا حسينم را سالم و سلامت از شما مى‏خواهم. به ذهنم مى‏رسيد، اما زبانم نمى‏چرخيد كه بگويم. آهسته ضريح را بوسيدم و بيرون آمدم. بين راه مردم با هم احوالپرسى مى‏كردند، اما من را كه مى‏ديدند، انگار نمى‏خواستند رودرو شوند. انگار از من فرار مى‏كردند. نگران شدم. به خانه كه رسيدم، قيافه مردم جلو چشمم بود كه حاج آقا موسوى و چند نفر ديگر آمدند. حاج آقا گفت: حسين آقا مجروح شده. بغضم تركيد و گفتم: شهيد شده. خودم مى‏دانم. حسين در شانزدهم ارديبهشت ماه سال 1361 در عمليات بيت‏المقدس شهيد شد. در وصيتنامه‏اش سفارش كرده بود كه »اگر خواستيد گريه كنيد، براى امام حسين )ع(، على اكبر و على اصغرش اشك بريزيد. به ياد شهيد بهشتى و هفتاد و دو تن گريه كنيد. من در مقابل آن‏ها هيچم. از حضرت زينب )س( درس بگيريد و فقط به ياد خدا باشيد.« خانم تاج از مراسمى كه در قم براى پسر شهيدش برگزار كرده بودند، برمى‏گشت كه در برزوك خبر آزادى خرمشهر را شنيد. همه جا گل، شيرينى و نقل پخش مى‏كردند و مادر نگران على محمد بود كه هنوز از جبهه نيامده بود. به كاشان رفت، به منزل آيت‏الله يثربى. گفتند: »على محمد مجروح شده.« به سپاه پاسداران مراجعه كرد. قسم داد كه حقيقت را بگويند. گفت كه تاب شنيدن هر چيزى را دارد. هنوز حرفش تمام نشده بود كه فرمانده سپاه خبر شهادت على محمد را داد. او را با سى و شش شهيد ديگر به كاشان آوردند. على محمد درست شانزده روز بعد از برادرش به شهادت رسيد. خانم تاج پيكر پرپر شده پسر را دل سير نگاه كرد و گريست. بين راه كه به خانه برمى‏گشت، شادى مردم را ديد. - رزمندها گل كاشتند! به شهادت على محمد و حسين در عمليات آزادسازى خرمشهر انديشيد. به سهمى كه آن دو از اين شادى داشتند، فكر مى‏كرد و نگاهش به اشك مى‏نشست. »احمد« كه به تبعيت از حسين در حوزه علميه تحصيل مى‏كرد، پس از شهادت آن دو، آهنگ جبهه رفتن كرد. دل مادر راضى به رفتنش نمى‏شد. - من تكيه‏گاهى ندارم. من را تنها نگذار. احمد سر فرو افكند. - اگر فرداى قيامت سؤال كردند كه چرا جبهه نرفتى، شما جوابگو هستى؟ خيره خيره پسر را نگاه كرد. - نه. من مسئوليت نمى‏پذيرم. احمد خنديد. رفت و وصيتنامه‏اش را براى مادر گذاشت. »مادرم، مادر بزرگوارم، مى‏دانم كه هنوز از شهادت دو برادر بزرگوارم چشمانت اشكبار است، اما بايد بدانى كه ما امانت خداييم و بايد ما را به او بازگردانيد. از شما مى‏خواهم كه من را در دعاهايت فراموش نكنى و برايم از خداوند، طلب آمرزش كنى كه سخت محتاج دعايم.« او سالها در مناطق جنگى هم رزمنده بود و هم به عنوان روحانى و مبلغ فعاليت داشت. در عمليات نصر چهار منطقه سردشت در هشتم تيرماه سال 1366 به شهادت رسيد.